KURBAN
canım erenlere kurban
Serim meydanda meydanda
İkrarım ezelden verdi
Canım meydanda meydanda
Nesimi
Allah'a karşı bir borcun yerine getirilmesindenbaşka birşey değildir. Tanrı-İnsan-Doğa sevgisine ve birliğine dayanan Alevilik'te asıl kurban, nefsini tığlamaktır; "canım kurban, tenim tercüman" diyerek Mansur darinda ikrar verip ikrarında durmaktır; İlim ve irfanla 0lgunlaşıp erenler yolunda el ele, el Hakk'a meydana gelmektir.
Alevilik' te Tanrı'ya yaklaşmanın en güzel yolu sevgiden, güzellikten, doğruluktan, iyilikten, yani kamil (olgun, yetkin) insan olmaktan geçer. İbranice "korban" sözcüğünden, Aramice yoluyla Arapçaya geçen "kurban", sözcük anlamıyla "yakın olma, yakınlaşma" demektir. Genel anlamıyla, Tanrı'ya manen yaklaşmak, yakınlık göstermek için sunulan ve vasıta kılınan şey; kurban, adak. Korunma, zarara uğramama, sağlığına kavuşma, dilek ve isteklerinin yerine getirilmesi, evine bereket ve bolluğun girmesi gibi çeşitli vesilelerle sununlan kurbanlar, kanlı ve kansız kurbanlar olarak ikiye ayrılır.Kanlı kurbanlar, insan, hayvan (sığır, koyun, keçi, deve, at, tavuk, horoz...) ve balık etinden; Kansız kurbanlar ise genellikle tahıl ürünlerinden, ayrıca üzüm, ceviz, zeytin, süt, yağ, şarap,darı,para v.b gibi ürünlerden yapılırdı. Darısı başına dilegi işte bu darı ile verilen kansız kurban geleneginden bize kalan dilektir. Hakk icin kendini kurban eyleyenler Hz. İsa ve Hz. Hüseyin’dir. Kerbela'da geçen facia gerçekte bu ikrarın yerine getirilmesinden başka birşey degildir.
Beli demek beladır
Bela burc-u kaladır
Beli'sine can veren
Şehid-i Kerbela'dır
Hazret-i ibrahim ve Kurban:
Kurban geleneği HZ. İbrahimin oğlu ismaili kurban adak etmesiyle başlar. HZ. İbrahim çocugu olmadığından, Rabbim benim günahım neydide bu kadar malım mülküm varken soyumu sürdürecek bir evlad dahi vermedin bana diye yakarırken, Tanrı İbrahimin duasını kabul edip, ya ibrahim sana bir evlat vereceğim, sende dünyada ençok sevdiğini bana kurban edeceksin, demesiyle kurban geleneğininde temeli atılmış oldu. İsmail dünyaya geldiğinde Hz İbrahim şunu anladıki dünyada en çok sevdiği oğlu ismail'di ve Allaha vermiş olduğu sözü yerine getirmesi gerekiyordu.
İsmail 12 yaşına gelinceye kadar Hz İbrahim sürülerle koyun ve develer kesmesine ramen Allaha vermiş olduğu sözü yerine getirmesi gerekiyordu her gece rüyalarına vermiş olduğu söz geliyordu ve Hz İbrahim içindeki nefsi yenmesiyle ismaili kurban etmek istemide kendi varlığını Tanrı varlığında eritmesi ve böylece tümüyle Tanrıya erişmek isteğidir . Gerçektende Hz İbrahim vucudu yok etmeden de Tanrıya varılacağını anladı. Böylece oğlunu ve kendini yok etmekten çekinip elde ettiği bu gerçek kavuşma uğruna maddi bir kurban (koç) adadı ki Günümüze değin gelen kurban kesmenin kökü buraya dayanır. Hz ibrahimin nefsini yenmesi ismaili bıcak altından kurtaran oydu o günden bugüne kadar insan oğlunun kurban edilmeyişi insanlar arasında sükran, sevinç, dileklerinin kabul olması manasında bugüne kadar bayram havasında yapılarak gelmiştir..
Alevilerde kurban adak yapmanın kuralları vardır. Her can istediği anda kurban adayamaz. Özellikle kurban kesecek canlar ev içerisinde dargın küskün olmayacak, kurban adak yaparken aileyi bir araya toplayıp herkes rızalık vermesi gerekmektedir. Çünkü bizlerde rızasız lokma yenmez nasılki cemlerde rızalık verilmeden cemler yapılamıyorsa dedeler rızalık almadan cemi yapamıyorsa kurbandada aynı rızalık alınması gerekmektedir. Aleviler’de özellikle adak kurbanları herhangi bir canın bir dilek dilediğinde, bir kazadan kurtulduğunda, dilediği bütün dileklerinin kabul olmasından sonra kurban keserler bu kurbanıda kapı komşuya ve özelikle fakirlere dağıtmaları gerekiyor. İkrar kurbanları vardır, bu kurbanlar da yapılacak bir cem esnasında gelen bütün canlara cemde lokma olarak sunulur.
Kurban bayramında ismail aşkına adamış oldukları kurbanını kesmeden önce ailesiyle birlikte bir dergahta bayram ibadeti yaparlar cem seklinde cemal cemale dedenin karşısında kurban düvazları söylenir ve secde yapılır. Dergahların olmadığı yerde dedesini eve çağirır ve dede kurban duasını verir ve kurban tığlanır.
Alevî inancına göre, kurbanların tıglanabilmesi için mutlaka bir işaret vermeleri gerekir, aksi halde kesilmeleri doğru olmamaktadır. Kurban olacak hayvan, sekiz nişandan birisini vermektedir. Bunlar: esneme, gevşeme, meleme, silkinme, işeme, pisleme, gezinme, kaşınma. Kurban, uzun süre işaret vermezse bazı bölgelerde eşiğe niyaz edilip kurbanlar kesilmeye götürülüyor.
İSMAİLMİ ? İSHAKMI ? KURBAN OLAN
İbrahim Peygamber, rüyada aldığı vahyi yerine getirmek üzere, oğlu ısmail'i (ki bu dinsel olayda Musevi ve Hıristiyan inancının farkı, hatta bir çok Islam bilginlerinin Kur'andaki konuyla ilgili yorumları, İsmail yerine Ishak'ın kurban edilmek istendiğidir) Hz. İbrahim'in oğlu diye kurban etmek istediği şey gerçekte kendi öz nefsi idi. Aşıklarımız kurban edilenin ismail olduğunu dile getirirler:
Ali meydanına bir kurban geldi
İSMAİL 'e inen koça benzettim
Anası meledi bağrımı deldi
İSMAİL 'e inen koça benzettim
(Kul Himmet)
KURBANDA DİNSEL MOTİF
Hz. İbrahim'in oğlunu kurban etme olayında dinsel motif ile Hakk'a bağlılığını gösterir
Kurban çeşitleri: 1.İçeri Kurbanları: 2. Dışarı Kurbanları:
İçeri Kurbanları:
Görgü Kurbanı: Cem'de yıllık görgüsü (sorgulanıp aklanması) yapılan canların kestiği kurbandır.
Matem (Aşure) Kurbanı kurbandır. Muharrem ayında oniki gün tutulan oruçtan sonra kesilen
Düşkün Kaldırma Kurbanı: Alevilik kurallarına aykırı davrandığı için düşkün (suçlu) duruma düşenlerin aklanması için düzenlenen cem töreninde kesilen kurbandır.
Abdal Musa (Birlik) Kurbanı: Özellikle kış aylarında yapılan cem ibadetidir.
Dar'dan indirme Kurbanı: Ölen bir canın alacak-vereceklerini çözümlemek için kesilen kurbandır.
Musahib Kurbanı: iki canın musahib olmaları için düzenlenen cem töreninde kesilen kurbandır.
Dışarı Kurbanları:
Adak Kurbanı: Bir dileğin gerçekleşmesi için kesilen kurbandır, yatır ve ziyaret yerlerinde kesilir.
Kurban Bayramı'nda Kesilen Kurban
Hızır Orucu Kurbanı: Her yıl Hızır Orucu'nun (13-14-15 Şubat tarihlerinde üç gün tutulan orucun) bitiminde düzenlenen cemlerde kesilir.
Sultan Nevruz Bayramı Kurbanı: Her yıl 21 Mart'ı 22 Mart'a bağlayan gece Şah-ı Merdan AIi'nin doğum gününde düzenlenen cemlerde (Sultan Nevruz Bayramlarında) kesilen kurbandır.
Hıdırellez Bayramı Kurbanı: Her yıl 16 Mayıs gününde kesilen kurbandır.
KURANI KERİM’DE KURBAN
Kur'an-i Kerim'in Hacc Suresi'nin 34. 35. 36. ayetleri: "Her ümmet için, Allah 'ın kendilerine verdiği rızk olarak dünya nimetlerine karşılık, Allah'a şükür ve şükranlarının ifadesi olarak üstünden Allalı 'ın ismini anarak kurban kesmelerini meşru (Farz) kılıyor. Bu kestiğiniz hayvanların etleriyle fakirleri, yoksulları doyurun. " diyor.
Kur'a-ı Kerim'in Hacc Suresi'nn 37. ayeti : "Bu hayvanların ne etleri, ne de kanları Allah'a ulaşmayacaktır. Allah'a ulaşacak olan, ancak sizin, onun için yaptığınız gösterişten uzak, emel ve ibadettir. Size doğru yolu gösterdiğinden, Allah 'ı yücettmeniz için, onları sizin buyruğunuza vermiştir. Ey Muhammed! İyilik yapanları müjdele." Kuran'ın açıkladıgı gibi Kurban kesmek yalnızca hayvan kesmek anlamına gelmiyor. Kan akıtmak yerine muhtaç insanlara yardım yaparakta Allah'ın emrini yerine getirmiş oluyorsunuz. Kurban kesen insanın bütün kötülüklerden arınmış, Pak özü, sözü bütün, inançlı, güzel ahlaklı,kamil insan olmaya gayret gözeten, kendini bilen ve kısacası EDEB'Lİ olmaya gayret etmelidir.
KURBAN BAYRAM
Bayram terimi Farsça dan gelen Bedrehem kelimesinden Türkçeleşmesidir. Anlamı: Halk arasında gülme, eglenme, sevme, sevindirme ve mutlu gün anlamına gelir. Müslüman toplumunun tüm fetleri tarafından benimsenen ve topluca kabullenen ortak degerdir. Her toplumun kendi inancına göre kabul ettiği dini bayramlar vardır. Kurban bayramı, bütün İslam alemi için kutsal dini bir bayramdır. İslam alemi içerisinde hangi inançtan olursa olsunlar, hepsi de Kur'an-ı Kerim'in Saffat Suresi'nin 100'üncü ayetinden 113 'üncü ayetine kadar olan buyruğa uyarak, evvela Tanrıya şükür ve şükranlarını ifade eden iki veya üç secdelik ibadet yaparlar. Ondan sonra da hali vakti yerinde olanlar, "Fidye" kurbanlarını keserler. Kurban kesemeyenlerde kendi maddi güçlerine göre fakirlere, yetimlere yardımda bulunarak güzel bir bayram yapmaya çalışırlar.
Kurban bayramının yapılmasını öngören ayetler şunlardır: Saffat Suresi'nin 100. ayeti : "İbrahim, Rabbim, bana iyilerden olacak bir çocuk ver diye yalvardı. " Saffat Suresi'nin 101. ayeti: "Biz de ona yumuşak huylu bir oğlan müjdeledik. "
Saffat Suresi'nin 102. ayeti: "Çocuk kendisinin yanı sıra yürümeye başlayınca, ey çocuğum, doğrusu ben uykuda iken, seni boğazladığınu gôrüyorum: Bir düşün ne dersin?" dedi. Ey babacığım! "Ne ile emir olunuyorsan yap. Allahın izniyle sabır edenlerden olduğumu göreceksin, dedi. "
Saffat Suresi'nin 103. ayet'İnden 105' e kadar: "Böylece ikisi de Allah’a '« teslimiyet gösterip babası, oğlunu alın üzeri yatırır. Biz, Ey İbrahim, rüyayı gerçek yaptın: İşte biz akdine sadık olanları böyle mükôfatlandınrız, diye seslendik. "
Saffat Suresi'nin 106. ayet'inden 1 2.'nci ayete kadar: "Doğrusu bu apaçık bir deneme idi. Ona Fidye olarak büyük bir kurbanlık verdik. Sonra, gelenler için de, İbrahim'e selam olsun diye ona iyi bir ün bıraktık. İşte, iyileri böylece mükiifatlandınrız. Doğrusu o inanmış kullarımızdandı. Ona iyilerden olan İshak'ı Peygamber olarak müjdeledik. " Bu olayı en iyi anlatan Tevrat ile Kur'an'dır.
Alevilik’de tıglanacak Kurban nasıl olmalı ve Hangi tedbirler alınmalı; Kurban adamak ve kurban kesmek çok önemli ve elbetteki ibadettir. Kurban kesilirken mutlaka rızalık alınır. Kurban kesen bir ailede fertlerden biri razı değilse o kurbanın kesilmesi makbul değildir.
Kurban edilecek hayvanın dişi olmamasına dikkat edilir, hayvan kurban edilmeden önce su ve tuz verilir ve hayvanın ayakları ve karnı yıkanır.Kesilen hayvanın ve çocukların gözü önünde bıçaklar bilenmez, önceden kurban tekbirlenerek duası verilir ve kesim noktasına götürülür. Kurban usulüyle incitilmeden ön iki ayağı ve arka sol ayak bağlanır, arka sağ ayak serbest bırakılır. Kim kurbanı adamışsa o keser, şayet adayan kesemiyorsa bunu bilen biri yapar. Kurbanın kanı hemen kazılan bir çukura akıtılarak kapatılır. Lokmalar pişip yendikten sonra kemikler ulu orta her yer atılmaz, onlarda bir tarafta toprağa gömülür. "Nefsin kurban edildiğini "sembolize etmek için, görgü cemlerinde talib'in boynuna bir ip (Tığbend) bağlanır.
Kurban Tıglayan kişi Elinden-dilinden-belinden emin olmalıdır
1 KURBANA NASIL TEKBİR GETİRİLİR
Kurbanklarımızın kabulü için diyelim bir Allah Allah:
Kurbanı Halil
Fermanı Celil
Tığı Cebrail
İtaati İsmail
Allahu ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber
La İlahe illallah Vallahü Ekber
Allahu Ekber,
Ve Lillah-il–hamd (üç kere okunur)
La Feta İlla Ali
La Seyfe İlla Zülfikar
Bismillahi Tekbir Allahü Ekber
……Kurbanınız kabul ola, dergahı izzetine yazılmış ola, her ne niyetle lokma eyledi iseniz Hak Muhammed Ali dergahına kayıt ola.
İsmail Peygamberin kurbanı kabul oldugu gibi yüce Tanrı sizlerinde kurbanlarını kabul eyleye.
Yüce allah dildeki dileğiniz gönüldeki muradınızı vere. Sizleri merde, namerde muhtaç etmeye.
Lokmalarınızdan hayır hasened bulasınız. Hayırlı ve bereketli
Bir ömür dileği ile, hak Muhammed Ali yardımcınız ola
Üçlerin, beşlerin, yedilerin, on iki İmamların, on dört masumu pakların, on yedi kemer bestlerin, kırkların dergahına yazılmış ola
gerçek erenler demine Hü
2 KURBANA NASIL TEKBİR GETİRİLİR
Allah Allah
Kurban-ı Halil, Fermanı Celil, Tığı Cebrail, İtaati İsmail
Allahu ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber.... Eşhedü en La ilahe İllalllah
Valah-ü ekber.... Allah-ü Ekber..... Ve Lillah'il hamd
Allahu ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber.... Eşhedü en La ilahe İllalllah
Valah-ü ekber.... Allah-ü Ekber..... Ve Lillah'il hamd
Allahu ekber, Allahu Ekber, Allahu Ekber.... Eşhedü en La ilahe İllalllah
|
